Στην Ελλάδα του ανολοκλήρωτου εκσυγχρονισμού και της ματαιόπονης “φυγής προς τα εμπρός” οι διαδικασίες μετασχηματισμού του ανθρώπινου δυναμικού τόσο στον ιδιωτικό, όσο και στο δημόσιο τομέα φαντάζουν χιμαιρικές και η αποτελεσματικότητά τους αλυσιτελής.
Η επίσημη ανεργία καλπάζει προς τον Αρμαγεδώνα του 20% καταδεικνύοντας την πρόδηλη αδυναμία απορρόφησης εξειδικευμένου και μη ανθρώπινου δυναμικού. Η απόσπαση των μελλοντικών θυμάτων από το πεπρωμένο της κάρτας ανεργίας, της προσυνταξιοδότησης και της εφεδρείας φαντάζει δύσκολη. Όλοι κοιτάζουν προς το κράτος όταν αυτό είναι παντελώς αδύνατο να δημιουργήσει βιώσιμες θέσεις εργασίας σε ένα θνησιγενές περιβάλλον.
Υπάρχουν έξυπνοι τρόποι να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας, είτε σε μετασχηματιζόμενους κλάδους, είτε σε ολοκληρωτικά νέους. Η αγροτική μας παραγωγή για παράδειγμα που έχει συρρικνωθεί βίαια, όπως και οι αγρότες μας, σε μονοψήφια νούμερα του εργατικού δυναμικού, μπορούν και πρέπει να αποτελέσουν ξανά τη δύναμη ανάκαμψης και τη δύναμη επιβίωσης της χώρας. Σε λίγο καιρό δεν θα έχουμε να σιτιστούμε. (Πρέπει να οριοθετηθεί εκ νέου το σύστημα αγροτικής παραγωγής λαμβάνοντας υπόψη τα υποσυστήματα που αναδύονται και συνεργάζονται, αλλά και αντιπαλεύουν το δικαίωμα της χώρας στη διατροφική παραγωγή και διάθεση). Είναι ανήθικο και απαράδεκτο να εισάγουμε αγροτικά προϊόντα τα χωράφια μας να χειμάζουν και οι άνεργοι να πληθαίνουν. Θα μου πείτε ποιος πάει στα χωράφια σήμερα; Λίγοι. Αύριο που το ζωνάρι θα είναι στην 13η τρύπα θα πάνε περισσότεροι, αλλά ελπίζω να μην είναι πάλι αργά. Είναι ανήθικο και απαράδεκτο επιχειρήσεις πληροφορικής που δεν έλαβαν ποτέ κρατικά γρόσια και που απασχολούσαν εκπληκτικούς επιστήμονες να κατεβάζουν ρολά. (Οι κρατικοδίαιτες και αυτές έκλεισαν απολύοντας κόσμο). Είναι αδιανόητο να μιλάμε συνέχεια και να λέμε βλακείες μόνο για να γεμίζει ο τηλεοπτικός και ο ραδιοφωνικός χρόνος.
Το εκπαιδευτικό σύστημα και οι δυσκαμψίες αντίληψης και εφαρμογής των νέων δεδομένων στους εργασιακούς χώρους καθιστούν δέσμια μια χώρα και ένα πραγματικά και δυνητικά αξιοθαύμαστο ανθρώπινο δυναμικό.
Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες ανεξαρτήτως ηλικίας θέλουν και μπορούν να εργαστούν, συμβάλλοντας στη βελτίωση της προστιθέμενης αξίας των επιχειρηματικών και δημοσίων οικοσυστημάτων. Αυτό προϋποθέτει ότι ένα νέο παράδειγμα ή μια σειρά αλληλοσυμπληρούμενων παραδειγμάτων πρέπει να αναδυθούν.
Οι τετριμμένες “μονοκαλλιέργειες” λειτουργώντας περιοριστικά, αδυνατούν να απορροφήσουν τη νέα γνώση που γεννιέται στην Ελλάδα ή έρχεται από το εξωτερικό. Αποτέλεσμα; Οι του εξωτερικού μένουν εκτός και οι του εσωτερικού (ω του θαύματος) μένουν και αυτοί εκτός.
Οι οριζόντιες περικοπές στο δημόσιο στερούν από το δημόσιο στελέχη που έχουν και μπορούν αν δώσουν πολλά. Οι ισοπεδωτικοί κανόνες του 33/53 (προς το παρόν) και του προσυνταξιοδοτικού αποκόπτουν βίαια από την εργασία στελέχη με πολύχρονη γνώση και εμπειρία. Πολλοί από αυτούς αλήθεια ήταν εθισμένοι στον παλιό τρόπο εργασίας. Αυτό είναι έγκλημα τελικά; Πως μπήκαν; Μόνοι τους; Με ΦΕΚ διορίστηκαν. Αυτοί δεν εφάρμοσαν τόσες δεκαετίες ένα διαφορετικό σύστημα αξιολόγησης ικανό να επιβραβεύει την γνώση, την προθυμία, την οικονομικότητα και την απλόχερη και δικαιωματική εξυπηρέτηση των πολιτών;
Ένας μόνο υπάλληλος να αποχωρήσει που έχει τη γνώση και τη δυνατότητα να εφαρμόσει το νέο κύμα γνώσης, είναι άδικο γι’ αυτόν και εγκληματικό για την δημόσια διοίκηση, την κοινωνία και τη χώρα.
Το ίδιο και στον ιδιωτικό τομέα με τις απολύσεις και τις επιχειρησιακές συμβάσεις.
Κανείς δεν ισχυρίστηκε ότι ζούμε στην γειτονιά των αγγέλων! Και όμως η βαρβαρότητα και η βιαιότητα των μέτρων που ακολουθούνται -για μια βραχυχρόνια ανάσα στις χρηματορροές των δημοσίων υπηρεσιών και των επιχειρήσεων- είναι καταστροφική. Πως θα αναπληρωθεί τόση χαμένη γνώση και εμπειρία;
Αντί να έχουν καλλιεργηθεί, εμπεδωθεί και εφαρμοστεί μεθοδολογίες και πρακτικές διεπιστημονικών πεδίων στη διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού ακολουθείται ο εύκολος δρόμος της ουσιαστικής απόλυσης – με τον κατάπτυστο τρόπο της επιστολής στο γραμματοκιβώτιο του σπιτιού.
Η αρμοστικότητα και η ανθεκτικότητα (resilience) καθώς και η θεωρία της πολυπλοκότητας μπορούν να δώσουν τα εργαλεία για μια πιο ανθρώπινη διοίκηση. Η ευπάθεια του συστήματος δεν πρόκειται να σταματήσει με τις ασπιρίνες και τις αντικρουόμενες συνταγές των ειδημόνων. Η συστημική κρίση – αναφέρεται κυρίως για τις τράπεζες- είναι καθολική.
Η “μολυσματική” Ελλάδα, η “ισχυρότερη χώρα στον κόσμο”, ή κατ’ άλλους η χώρα “παράσιτο-μικρόβιο” κατόρθωσε να μετακινήσει τις οικονομικές τεκτονικές πλάκες σε τέτοιο βαθμό που ο πυρήνας της γης τάχιστα οδηγείται σε τήξη, με απρόβλεπτες συνέπειες.
Αν κατάφερε η μικρή Ελλάδα να θέσει σε εφαρμογή την θεωρία του Χάους, τότε οι επίγονοι του Lorenz πρέπει να χρησιμοποιούν ως παράδειγμα όχι την πεταλούδα, αλλά τη χώρα του Έλληνα.
Οι τυφλές και οριζόντιες απολύσεις, για να επιστρέψουμε, αποσυντονίζουν τις εργασιακές ομάδες σε τέτοιο βαθμό που η ταχύτητα (φυσικής και γνωσιακής) αναπλήρωσης είναι αντιστρόφως ανάλογη της ευκολίας με την οποία αποφασίστηκε η απόλυση. Οι οργανώσεις αιμορραγούν σε σημείο θανάτου. Η ανθεκτικότητα σε αυτά τα σοκ είναι μικρή, αφού όλα τα προηγούμενα χρόνια δεν είχαν ληφθεί μέτρα για την αυτοεπούλωση τους σε τέτοιες ακραίες συνθήκες. Η εξωτερική χρησιμοποίηση ανθρώπινων πόρων δεν είναι σίγουρο ότι αποδίδει και το δημόσιο – δηλαδή οι φορολογούμενοι- εξακολουθούν να πληρώνουν. Η λαγνεία της ιδιωτικοποίησης των πάντων δεν οδηγεί και στη γονιμότητα του πειράματος.
Χρειάζεται ριζική μεταστροφή του “σκέπτεσθαι” και του “πράττειν” ιδίως από τις πολιτικές, αιρετές, αλλά και τις επιχειρηματικές ηγεσίες. Σκέφτομαι τα σημερινά παιδιά του δημοτικού, πάνω σε ποιες αρχές θα εκπαιδευτούν και για ποιο σκοπό; Η ανθρωπιστική παιδεία – για να μιλήσουμε για την Ελλάδα- φαίνεται να υποχωρεί – πολύ κακώς- υπέρ μιας παιδείας που ειλικρινά ακόμη δεν έχω κατανοήσει ποιος είναι ο υπέρτατος στόχος της.
Χρειαζόμαστε μια παιδεία, μια κοινωνία και μια οικονομία όπου ο άνθρωπος δεν θα είναι γρανάζι του μεταβιομηχανικού ολετήρα, αλλά σπόρος δημιουργίας στο χωράφι της ανθρώπινης αυτοσυνειδησίας και αυτεπίγνωσης, της πολιτικής και του πολιτισμού, του μέτρου, της δημιουργίας και της αυτοποίησης.
Αφού έχουμε αναιρέσει με την ανερμάτιστη συμπεριφορά μας το βαθύτερο είναι μας, αφού έχουμε διαρρήξει τους συνεκτικούς δεσμούς με ο’ τι και αν είναι αυτό που λέγεται ελληνισμός, οικουμενισμός, λογοδοσία και εφαρμόσιμη καινοτομία, αφού δεν έχουμε (ανα)στοχαστεί πάνω και περί του νέου παραδείγματος/ων που θέλουμε να ακολουθήσουμε ως χώρα, παρόλο που επιτέλους καταλάβαμε όλοι ότι είμαστε το αναλώσιμο πιόνι στη μεγάλη σκακιέρα και αφού δείχνουμε ακόμη ότι ο ραγιαδισμός δεν υποχώρησε, καλύτερα θα ήταν να παραδώσουμε τα κλειδιά.
Επειδή, όμως, είμαστε από τη ράτσα μας κακά σπυριά –εκτός και αν έχει επέλθει ολοκληρωτική μετάλλαξη- να εντείνουμε τη δυναμική που υπάρχει στην κοινωνία ψηφίζοντας μια νέα Χάρτα, ένα νέο Σύνταγμα μέσω Συντακτικής Βουλής πέρα από χρώματα, πέρα από την ελπίδα και τη μη ελπίδα.
Πέρα από τα ιατρικά, τα γαστριμαργικά παραδείγματα και τα λοιπά φληναφήματα ανθρώπων που έπρεπε – ανήκοντες σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης και επηρεασμού της κοινής γνώμης (είτε μέσω της απασχόλησης τους, είτε λόγω της ικανότητας λήψης αποφάσεων)- να είχαν πάει σπίτι τους από καιρό, – εξοστρακισμός;- υπάρχει ανάγκη να ακούγονται στιβαρά λόγια που θα μετατρέπονται σε στέρεες αλληλοσυνδεόμενες δράσεις.
Ο καιρός των ατομικών διαπιστώσεων έχει τελειώσει. Ο καιρός της συλλογικής δράσης έφτασε. Αλλιώς, ο καιρός των τσιγγάνων γαρ εγγύς.